Tarihçe

Tarihçemiz

YURDUMUZDA HALK EĞİTİMİN TARİHÇESİ

Halk Eğitimi çalışmaları oldukça eski tarihlere dayanmaktadır.Orhun Yazıtları, Dede Korkut Masalları halk eğitiminin tarihe geçmiş belgeleridir. Bugünkü anlamda, bilinçli halk eğitimi Selçuklu ve Osmanlı Türklerinde görülmektedir.

Halk Eğitimi hareketi Selçukluların ve Osmanlıların yükselme devirlerinde teşkilat ve sistem olarak en üst seviyesine ulaşmıştır. Bu devletlerin gerileme devresinde ise sistem çökmüştür.

Ancak;

Cumhuriyet Yönetimi ile birlikte bütün hizmetler gibi eğitim, özellikle halk eğitimi de yeniden ele alınmış, düzenlenmiş ve bugünkü görünümünü almıştır.

Ülkemizde modern halk eğitimi hareketinin başlangıç tarihi olarak;

Yusuf Ziya Paşa, Gazi Ahmet Muhtar Paşa, Vidinti Tevfik Paşa gibi aydınların 1865 yılında kurdukları İslam Öğretim Derneği tarafından İstanbul’da Beyazıt Semtinde açılan “Çırak Mektebi”nin amacı; çalışan halkı bilgilendirmek, okuma yazma, hesap fişleri, din bilgisini öğretmekti. 1874 yılında devlet tarafından kapatılmıştır.

Daha sonra yeniden açılarak 1928 yılına kadar hizmet etmiştir. Bunun yanı sıra 1911 yılında kurulan Türk Ocakları aynı amaç için hizmet etmiştir.1913 tarihli İlköğretim kanununda halk eğitimine yer vererek, ilköğretim çağını aşmış kişilere genel bilgi, tarım, sanat ve ticaret dersleri verilmesi ön görülmüştür.

Bugünkü anlamı ile İlk Halk Eğitim Merkezlerinin temeli bu kanunla atılmıştır.

Cumhuriyet döneminde, Cumhuriyet ilk Milli Bakanı İsmail Safa Bey, 25 Kasım 1923 tarihli ve 1971/3655 sayılı telefon emri ile Valilerden milli eğitim görevleriyle birlikte Halk Eğitimi çalışmalarına geçirilmesini istemiştir.Milli Eğitimi Bakanlığı bünyesinde ilk Halk Eğitimi birimi 1926 yılında “Halk Terbiyesi Şubesi” adıyla İlköğretim Genel Müdürlüğü’nde Talim ve Terbiye Dairesine bağlı olarak kurulmuştur.1928 yılında yeni harflerin kabulünden sonra Atatürk’ün önderliğinde Millet Mektepleri açılmış, bu halk eğitim de bütün öğretmenlerle birlikte birçok aydınlar da seferber olmuştur. 1930 yılında halkın okuma ihtiyacını karşılamak için Halk Odaları kurulmuş, 1932 yılında da Halk Evleri kurulmuştur.Halk Evleri; halk dershaneleri, kursları, kitaplık,yayım, köycülük,dil ve yazım, tarih ve müze, sosyal yardım,spor, temsil, güzel sanatlar konularında faaliyet göstermiştir.1939 yılında sanat okullarına bağlı olarak köylerde erkekler için demircilik, marangozluk, kadınlar için ise; biçki ve dikiş kursları açılmıştır.1951 yılında Milli Eğitim Bakanlığı’nca Halk Eğitimine yeni bir yön verilmek istenmiş ve halk eğitimi üzerine çalışanlardan raporlar alınıp anketler düzenlenmiştir. Amerika’dan halk eğitimi uzmanı davet edilmiştir. Bu uzman yurdumuzda incelemeler yaparak bakanlıklar arası bir semineri yönetmiştir. Prof. Watson Dickermen tarafından hazırlanan rapor doğrultusunda 1952 yılında Milli Eğitim Bakanlığı’nda “Halk Eğitim Bürosu” kurulmuştur. 1953 yılında köy ve kasabalarda halk okuma odaları, 1956 yılında da ilçelerde “Halk Eğitim Merkezleri” açılmaya başlamıştı 29 Ağustos 1960 tarihinde Halk Eğitimi Hizmetlerini daha da yaygınlaştırmak amacıyla Milli Eğitim Bakanlığına “Halk Eğitim Genel Müdürlüğü” kurulmuştur.1967 yılında alınan Bakanlar Kurulu kararıyla “Halk Eğitimi Genel Müdürlüğü” Milli Eğitimi Bakanlığına bağlanmıştır.1972-1977 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığına bağlı olarak çalışan değişik yaygın eğitim kurumları birleştirilerek Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü bünyesinde toplanmıştır.Genel Müdürlük 13.12.1983 gün ve 179 sayılı kanan hükmünde kararname ile Çıraklık ve Yaygın Eğitim birleştirilerek “Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü adını almıştır.” 2011  Eylül ayında ise kanun Hükmünde Kararname ile de " Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü" olmuştur.